4 jaar oud was ik een beetje een ketter volgend de leer van Rome . In mijn jeugdige onschuld had ik het scheppingsverhaal( Genesis1:1-31) en de proloog bij het evangelie van Johannes*( 1:1-18 Joh) door elkaar gehaspeld. Ongemerkt knoopte ik bij het luisteren in de kerk losse zinnen en ideeën aan elkaar vast. Zo meende ik vanaf de kansel te hebben gehoord, dat het Woord Gods verblind over de duisternis van Gods Wateren zweefde. God moest daarom wel orde te scheppen in de duistere commerciële overvloed. En omdat niemand luisterde was hij verplicht het licht onder de korenmaat op zijn akker van de modder te scheiden. Dit door te gillen : DOE IN GODSNAAM HET LICHT AAN. De zonde van de ketterij zij mij vergeven ik was pas 4.
_
Als kind had ik dus wat je noemt last van een tijdelijke wat autistische ontwikkelingsstoornis in mijn geestelijke groei. Ik bevond mij nog in mijn dionysische fase. Kon alleen communiceren met mijzelf. Maakte wel moeiteloos van pies en poep ,de mij omringende werkelijkheid en wat ik hoorde een mythe verteld in mijn eigen sproken. *
_
In de daar op volgende fase dacht ik nog al rechtlijnig. Wit is alleen wit en niks anders of daar tussen . Stoel was stoel en hond was hond. Met overdrachtelijke betekenissen en diepere lagen hield ik mij niet bezig. Abstracties bestonden nog niet in mijn belevingswereld. Zo ingewikkeld daar was mijn hoofd en wereld nog te klein voor.
_
Stiefbroer is vervelend of zuster Fanta* is de liefste was al een stapje verder in het ontwikkelingsproces van het denken. Ik kon daarmee gevoelens en eigenschappen verbinden met en toeschrijven aan personen naast dingen buiten mij.
_
In mijn rechtlijnige fase klonken de woorden van Johannes uit 1:1-18 bepaald buiten zinnen. In den beginne was het woord en het Woord was bij God en het Woord was God klonken volkomen kolderiek voor een zondig kind levend in duisternis. Als het woord ook God kon zijn dan was het ook mogelijk dat ik en mijn stiefbroer dezelfde waren. Boeddha behoede mij! Als het woord vlees kon worden was God een gehaktbal op Woensdag. Dank je de koekoek. Geef mijn portie maar een Fikkie. Ik wordt wel vegetariër. Met woorden van gelijke strekking zou ik als jongetje van 5 voor die eer bedankt hebben. Voor engel deugde ik jong al niet !
_
Tot op een dag ik besefte: het Woord kan ook staan voor de vrije gedachte Voor de Liefde met een hoofdletter. Alles wat je met woorden zeggen kunt en uitdrukken. De poëzie was geboren. Dat dit de betekenis van het Woord was. Het Woord was de vrije wil geworden omdat je vrij was te zeggen, vorm te geven aan alles wat er in je opkwam aan beelden, gevoelens en gedachten. En anders als bij Johannes 5:1-1 staat geschreven was er licht in mijn duisternis .Nam ik het dankbaar aan om aan mijn nieuwe belevingswereld vorm te geven. Ik had leren abstraheren. De WEDERGEBOORTE van mij als kunstenaar en mens
_
Bij het schrijven van dit essay schoten mij deze dichtegels van de bekende dichter en beeldend kunstenaar Lucebert te binnen. . Een gedicht dat tussen de regels door herinneringen oproept aan de verschrikkingen van de tweede wereldoorlog en mijn opvoeding; de laatste strofe gaat :
–
–
Ik heb daarom de taal
in haar schoonheid opgezocht
hoorde daar dat zij niet meer menselijks had
dan de spraakgebreken van de schaduw
dan die van het oorverdovend zonlicht
Lucebert 1952
–
Een gedicht zonder hoop op een uitweg als je dat zo zeggen kunt.
Als kind had ik liever deze versregels van eigen hand onder ogen gekregen
Ik heb daarom de taal
in de schoonheid van
heel het Woord opgezocht
hoorde daar wat mij menselijk maakt
alles was gegeven door haar
–
en Ik hoef niet langer te stotteren
door mijn spraakgebreken
in de schaduw van de dood want ik ben
door de duisternis van de donkerste ravijnen
in het volmaakte zonlicht
van grazige weide gekomen
omdat het Woord in mij
levend is geworden
Ludo 2018
heb ik toch mooi Psalm 23 en het gedicht van Lucebert naadloos aan elkaar geknoopt. Hoe zegt de Bijbel dat als je niet bent of beter blijft als de kinderen….
–
Sproke – Wikipedia
https://nl.wikipedia.org/wiki/Sproke
De sproke is de aanduiding voor een vertelvorm die populair was in de 14e en het begin van de 15e eeuw. Sproken zijn overgeleverd in het Middelnederlands
* Welke Johannes , de geliefde apostel , Johannes Patmos of Johannes de oudere (genoemd bij Papias ) is in de loop der tijden verloren gegaan.
* zo heette deze non niet, maar ik kon niet meer dan tweelettergrepige woorden uitspreken.