Vrijheid van meningsuiting is volkomen overbodig als je nooit een eigen mening hebt of hebt gehad. Artikel 1 in de grondwet over gelijkheid voor de wet kan worden geschrapt als je zo middelmatig bent dat je aan de zwijgende meerderheid gelijk wilt zijn. Onderduikt in en in niets meer je onderscheidt van het grauw der massa. De vrijheid van godsdienst kan probleemloos overboord worden gegooid als je toch nergens in gelooft. Komen deze uitspraken wat cynisch over? Ongetwijfeld ! Toch laten grote groepen kiezers zich in hun hang naar een sterke man door dergelijke principes leiden.
Waarom ik nu weer even zo te keer ga. Vandaag keer ik mij tegen het onuitroeibaar geloof in een sterke man. Een moderne trend van politieke restauratie als na de Franse revolutie. Een politieke realiteit die over de hele wereld zichtbaar naar voren treedt. De hele geschiedenis door worden de conservatieven na een tijd van vooruitgang weer zo bang, dat zij terug verlangen naar het ancien régime. Daarvoor worden volksmassa’s gerekruteerd die in hun ongeduld meestal toch al weinig hadden gemerkt van enige vooruitgang. Want juist maatschappelijke vooruitgang gaat om een aantal redenen ontzettend langzaam. Niet op de laatste plaats door een voortdurende tegenwerking van behoudende krachten. Om het oude bestel te herstellen lijkt de keuze voor een sterke man een natuurlijke en voor de hand liggende zaak.
De geschiedenis leert wel dat het gros van de sterke mannen om het leven komt door geweld dat zijzelf hebben opgeroepen. In dat opzicht kun je dat zien als een rechtvaardiging van de bijbel of een Bijbelse rechtvaardigheid.
In deze tijd zien we dat terug in het aan de macht komen van een ‘president’ als Trump, Poetin of een man als Erdogan . De premier van Hongarije Orban of Rodrigo Duterte de sterke man van de Filipijnen en zo ik nog wel een tijdje doorgaan. Nu ook weer na de verkiezingen in Brazilië is met Jair Bolsonaro een man aan de macht gekomen met voor een democraat ronduit verbijsterende sympathieën. Iemand die al 30 jaar lang geweld verheerlijkt en een militaire dictatuur predikt. Alsof geweld op de langere termijn ooit iets heeft opgelost. Met geweld je manlijkheid moet bewijzen. Maar dat is het nadeel van sterke mannen. Ze leggen de geschiedenis altijd uit in hun voordeel.
Soms staan de artikelen van de grondwet op gespannen voet met elkaar . Zeker als je godsdienst botst met andere vrijheden. Elk mens moet echter voor zichzelf bepalen welke vrijheid de voorkeur geniet. Je vrijheden overdragen is echter het domste wat een mens kan doen.
Zijn sterke mannen niet de beste oplossing voor economische problemen?dat lijkt als je er van uitgaat van de veronderstelling dat elk mens voor zijn medemens een wolf zo nodig in schaapsvacht is. Ongetwijfeld zullen er de nodige vooral oudere Duitsers rijdend over die Auto bahn met weemoed terugdenken aan de tijd voor de tweede wereldoorlog. Een wirtschaftswunder van een aantrekkende economie waarmee hun Duitsland als een feniks verrees uit de as van de eerste wereldoorlog. Zich herstelde van de klappen van de grote depressie van 1929, die door de verplichting tot herstelbetalingen voor dat land extra hard uitpakte .Voor de kiezers in de jaren 30 was Hitler een sterke doener. Een man van zijn woord. Een groot staatsman totdat hij binnen 6 jaar tijd heel Duitsland letterlijk tot de grond toe wist af te breken. Wat een tweede wirtschaftswunder nodig maakte
Nog steeds klinken in Italië stemmen, die terugverlangen naar de rechtlijnige duidelijkheid van Benito Mussolini. Toen corruptie niet leek te bestaan . Een volksleider die beloofde de glorie van het oude Rome te herstellen. Door vele tienduizenden vanaf zijn balkon werd toegejuicht, omdat geloven in het onmogelijke een direct kenmerk is van kiezers die puur uit angst . Wanhoop en gebrek aan zelfvertrouwen en daadkracht hun stem hebben uitgebracht op een sterke man.
In Rusland gelooft vooral de huidige regering dat het land en het volk terugverlangen naar de ‘gouden tijden ‘ van het totalitaire staatscommunisme. Dat klopt altijd als je het volk zo wie zo geen stem geeft. Iets waar ook Erdogan een Turkse ster in is. In zijn geval door de kiezers te doen geloven dat een stem tegen zijn persoon ook een stem tegen Allah is. In de Filipijnen is door een hard optreden tegen de criminaliteit het onderscheid tussen wie nu de grootste misdadiger is volkomen vervaagd. Iets wat je vaker ziet als men de scherpe grens tussen het recht of willekeur niet respecteert of er een eigen invulling aan geeft..
Vandaar mijn tirade aan het begin. Waarom zou je nog geloven in een democratie als de waarden daarvan zo makkelijk schijnbaar door een populistische leider terzijde kunnen worden geschoven. Tot heil van het nationalistische volk. Waarom stemmen zoveel kiezers op grond van hun eigen naïeve onvolwassenheid. Op grond van een kinderlijk geloof in de sinterklaasfiguur van politici.
Het ligt waarschijnlijk in dezelfde orde van grote als dat iedereen zonder uitzondering en vooropleiding een kind op de wereld mag zetten en opvoeden. Het God zegene de greep van het ouderschap. In de niet altijd gewettigde veronderstelling dat het allemaal wel weer goed zal komen. Zo ook kent de democratie een periode waarin de kiezers eigenlijk zouden moeten opgevoed om hun eigen verantwoordelijk te leren dragen. Een democratie kan namelijk alleen maar groeien als iedereen zich redelijk volwassen gedraagt. Iedereen zijn stem mag laten horen. Iedereen weet waar hij/zij werkelijk als een man voor staat Daar schort het in deze wereld en in deze tijd nog wel eens aan. Een rijp en volwassen oordeel.